Interview met Johan Tinge

Pionier in het opleiden van mindfulnesstrainers Johan Tinge: “Mijn droom was om mindfulnesstrainers in spé een extra prikkel te geven zich degelijk te scholen.”  Hoe kijkt hij nu naar de groeiende belangstelling om mindfulnesstrainer te worden? Wat wenst hij mindfulnesstrainers van harte toe?

Hoe is het idee ontstaan een beroepsvereniging op te richten?

“Er was niets op dit gebied. Er werd hier en daar al wel wat ‘gerommeld’ met het aanbieden van mindfulness in die begintijd maar degelijke scholing ontbrak. In eerste instantie ben ik begonnen met het geven van introductieworkshops. Al langer liep ik rond met het idee een trainersopleiding te starten, maar de tijd was nog niet rijp.

Gelukkig kon ik in Duitsland een kijkje in de keuken nemen bij een MBSR-opleiding en dat heeft me geholpen bij het opstarten van de eerste opleidingsgroep.”
Met het Instituut voor Mindfulness was Johan pionier in Nederland. Zelf had hij kennisgemaakt met het MBSR-programma in de VS, Wales en Duitsland.

In 2005 is Johan gestart met het opleiden van trainers. Dat deed hij in eerste instantie samen met Joke Hellemans, Ingrid van den Hout en Edel Maex. Voortaan kon men in Nederland terecht voor een erkende opleiding voor trainers in Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR); een 8-weeks programma dat door Jon Kabat-Zinn was ontwikkeld.
Bij het afronden van die eerste opleidingsgroepen ontstond al direct de behoefte aan kwaliteitsborging op lange termijn. “Mijn droom was om toekomstige mindfulnesstrainers in spé een extra prikkel te geven zich degelijk te scholen.”
Van hieruit groeide het idee om een beroepsvereniging op te richten. Kwaliteit van het trainerschap specifiek in het 8-weekse MBSR- en het MBCT-programma zou zo beter gewaarborgd kunnen worden.
“Op die dag zijn Ingrid en ik op ons Paasbest naar de notaris gegaan en hebben samen de VMBN opgericht. Voor ons was dat een historisch moment. Wat begon als een idee dat voortgekomen was uit de eerste opleidingsgroep en door de deelnemers breed gedragen werd, kreeg zo formeel vorm.”

Wat was jouw rol in het toenmalige bestuur?

“Zelf had ik geen noemenswaardige ervaring met het besturen van een beroepsvereniging, ik ben meer een pionier. Voor mij was het belangrijkste om een aanzet te kunnen geven en zo bij te dragen aan degelijke scholing en kwaliteitsborging op specifiek het trainerschap in MBSR en MBCT.
Maria van Balen en Alie van den Berg hadden die benodigde bestuurservaring wel. Met z’n vieren; Ingrid, Maria, Alie en ik, zijn we als bestuur in het eerste jaar van start gegaan.

Uiteindelijk ben ik twee jaar bestuurslid geweest. Heel precies weet ik dat niet meer. Dat het niet langer was kwam deels door problemen met mijn gezondheid en deels omdat er kritiek ontstond op de overlap tussen mijn eigen opleidingsinstituut IvM en de VMBN. Dat was wel terecht. Het paste bij de situatie op dat moment om uit het bestuur te stappen. Vanaf dat moment was ik vooral betrokken als lid zijn en niet meer actief doende.”

Hoe kijk je nu naar de VMBN?

“Ik denk dat het thema kwaliteitsbewaking belangrijk blijft. Met het groeien van de belangstelling voor mindfulness ontstaat ook kritiek. Het zou goed zijn, denk ik, om de MBSR en MBCT specifiek als programma’s meer bekendheid te geven naar buiten toe. Kritiek op mindfulness trainingsprogramma’s komt deels voort uit onbekendheid met het onderwerp. Weer een andere trend is mindfulness op te vatten als Haarlemmerolie. Dat is het niet. Ook geen snelle oplossing of quick fix. Het gaat om anders leren omgaan met alle weersomstandigheden die je tegenkomt in het leven. Wie de training werkelijk volgt heeft er een heel leven wat aan.
Verder valt een trend waar te nemen naar ‘sneller, vlotter’. Ik denk: nee. Kan de bodyscan niet sneller? Nee.

John Kabat-Zinn heeft bewust gekozen voor deze lengte. Het heeft een functie. Het gaat niet om wat plezieriger is. Veel mensen komen omdat ze te maken hebben met een vorm van lijden. De training is een plek om het lijden te ontmoeten en te leren dat anders te hanteren.”
Zelf heeft Johan het idee dat de MBSR/MBCT-gemeenschap zich in de vingers heeft gesneden door alles ‘mindfulness’ te noemen. “Mindfulness is zo een containerbegrip geworden dat een eigen leven is gaan leiden. De betekenis van de programmaprotocollen is vervaagd. Met name de wetenschappelijke zorgvuldigheid die is toegepast bij de samenstelling van de sessies en elk onderdeel daarin blijft onderbelicht.
De VMBN was in eerste instantie bedoeld om het trainerschap in het uitvoeren van specifiek de MBSR/MBCT-protocollen gedegen te houden.”

Wat zou je de VMBN en haar leden willen toewensen?

Ik zou hen vooral wijsheid en stevigheid willen toewensen. Wijsheid in het open blijven staan voor kwaliteitsborging, stevig op de fundamenten van de 8-weekse MBSR/MBCT-programma’s. Dat is belangrijk in een omgeving waarin behoefte aan ‘sneller en diverser’ hard trekken aan de vereniging om mee te gaan in die stroom.

Hoe kijk je naar het beroep mindfulnesstrainer?

“Als je alleen van MBSR moet leven dan is dat misschien niet zo realistisch. Ik zie een tendens naar steeds lagere tarieven. Dat staat in geen verhouding tot de investering die trainers doen. Als opleidingsinstituut mogen we wettelijk niet adviseren over tarifering. Dat is aan de markt. De VMBN zou hier misschien wel een rol in kunnen spelen. Bijvoorbeeld door inzicht te vergroten in kostprijscalculatie. Het blijft dan nog steeds aan de markt, aan mindfulnesstrainers, opdrachtgevers en deelnemers, om met elkaar zaken te doen.
In de media wordt gesproken over toekomstscenario’s in arbeid waarbij ZZP-ers de armen van de toekomst worden genoemd. Ik wens alle mindfulnesstrainers van harte toe dat zij dit waardevolle werk kunnen blijven doen tegen een reële, levensvatbare vergoeding.”