Interview met Lot Heijke

Lot Heijke, internationaal mindfulnesstrainer, opleider en supervisor: “In de tijd dat ik in het bestuur zat, is de vereniging van 60 naar 700 leden gegroeid.” Waar is Lot trots op en hoe kijkt zij vooruit?  “Samenwerking op nationaal en internationaal niveau groeit.”

Een jaar na de oprichting van de vereniging werd Lot Heijke uitgenodigd door het VMBN-bestuur. “Een van de bestuursleden kende ik van de MBSR-opleiding bij het ‘Center for Mindfulness’ van Jon Kabat-Zinn in Massachusettes (VS).”

Lot startte als bestuurslid bij de VMBN in de fase waarin het grondwerk klaar was.  Ook de bestuursstructuur stond. In deze periode werden de verschillende VMBN commissies opgericht die zich bezighouden met accreditatie van de opleidingen, met PR van de vereniging, en met toelating van nieuwe leden. In deze toelatingscommissie is Lot zo’n zeven jaar aktief geweest. “Het was pionieren in het begin. We startten met papieren aanmeldingen en een ledenbestand in excel. De stap naar een online aanmeldingssysteem maakte het werk veel overzichtelijker. Zo hebben we langzaam onze vorm gevonden.”

De VMBN heeft haar criteria voor leden mede gebaseerd op de richtlijnen van het Amerikaanse CFM, en die criteria zijn de basis voor elke nieuwe aanmelding. “De vraag was steeds, hoe we vorm konden geven aan kwaliteitsborging zonder rigide te zijn.“ Oog hebben voor wat nieuwe leden meebrengen aan opleiding en achtergrond, bij het kijken naar de criteria. De eisen die werden gesteld aan VMBN-lidmaatschap werden lang niet altijd begrepen. “In de beginperiode ontvingen we regelmatig aanmeldingen van professionals die werkten met mindfulness in de spreekkamer maar zelf geen meditatie beoefenden of geschoold waren in het aanbieden van MBSR of MBCT. Ook kwamen aanmeldingen binnen voor registratie als categorie 1-trainer op basis van alleen een gevolgde onlinecursus mindfulness. Het riep heel wat op als we mensen dan vroegen toch nog maar een opleiding of een retraite te gaan volgen. In die eerste jaren kregen we nogal eens verontwaardigde reacties. ‘Ik hoor in categorie 1!’ was een veel gehoorde claim. Heel logisch en invoelbaar hoor.”

Alles in totaal is Lot zo’n zeven jaar actief geweest voor de VMBN, in het bijzonder in de toelatingscommissie. “Het was een intensieve periode, maar ook erg leuk om te doen. In de tijd dat ik in het bestuur zat, is de vereniging van 60 naar 700 leden gegroeid. Er is veel gebeurd! We hebben als bestuur in die periode de VMBN verder ontwikkeld met twee accreditatierondes van de opleidingen, met mooie studiedagen, een nieuwe website, ethische richtlijnen, een vertrouwenscommissie, een huishoudelijk reglement, en een aanzet tot supervisorencriteria. Naar buiten toe de contacten met de VVM, de zorgverzekeraars en internationaal binnen EAMBA.”

Waar ben je trots op?

“Het is goed om te zien dat er intussen meer draagvlak is voor opleiding en scholing. Ik ben er trots op dat we in de onderhandelingen met VGZ de erkenning voor kwaliteit hebben gekregen, en dat hun eis voor vergoeding nu cat. 1 trainerschap is. Ik ben ook heel blij dat we vanaf het begin met het VVM bestuur in gesprek zijn gebleven, hoe moeilijk dat vaak ook was.

Met de komst van vergoedingsmogelijkheden via de zorgverzekeraars ontstaan ook commerciële motieven voor lidmaatschap. Hoe zie jij dat?

“Het vak is gebaat bij verdieping. En dan vooral vanuit de eigen wens tot verdieping en niet alleen vanuit extrinsieke motivatie; geef mij dat papiertje want dat levert wat op. Het zou mooi zijn als trainers vooral van binnenuit de motivatie ervaren om het trainerschap verder te ontwikkelen.”

Waar staat de VMBN nu?

“Ik geloof dat de VMBN steeds zichtbaarder wordt in het veld. Ik denk dat de vereniging zich misschien nog nadrukkelijker zou kunnen profileren op kwaliteitsborging. Dat betekent ook aandacht hebben voor het belang van bij- en nascholing van aangesloten trainers. In welke vorm is misschien nog niet duidelijk maar nascholing zou wat mij betreft actiever gestimuleerd mogen worden. Dat hoort ook bij een beroepsvereniging.”

Vooruitblikkend, hoe ontwikkelt het professioneel mindfulnesstrainerschap zich de komende jaren?

“Samenwerking op nationaal en internationaal niveau groeit. In 2010 heb ik samen met Maria van Balen en een aantal buitenlandse collega’s EAMBA opgezet, the European network of Associations of Mindfulness based Approaches. Van deze koepel van mindfulnessverenigingen ben ik momenteel voorzitter. Op dit moment zijn er mindfulnessverenigingen uit 16 landen aangesloten, waaronder de VVM en de VMBN, en het netwerk blijft groeien. Ook de Oost-Europese landen, de Baltische staten en Turkije zijn lid. Goed om te merken dat mindfulness in steeds meer landen een plek heeft gekregen, dat er opleidingen zijn en zorg voor kwaliteit.

In 2015 is het Global Integrity Network opgericht om wereldwijd kaders te kunnen aanreiken. Nu de belangstelling voor mindfulness en het starten van nieuwe opleidingen wereldwijd sterk groeit, groeit ook de behoefte aan internationale kwaliteitsnormen. Het netwerk opereert onafhankelijk van de grote opleidingsinstituten en kan daardoor functioneren als kwaliteitsbewaker. Een belangrijk thema op dit moment is hoe diversiteit in het mindfulnessveld vergroot kan worden. Dat gaat over het verbreden van de ‘sangha’, waar op dit moment vooral veel middelbare witte vrouwen aktief zijn, maar ook over de vraag hoe we initiatieven kunnen ondersteunen op plekken in de wereld waar nog weinig mogelijkheden zijn voor mindfulness. Denk aan Turkijke, maar ook Namibië en Zuid-Soedan, waar men onlangs begonnen is met mindfulness programma’s. Inspirerende ontwikkelingen.

Wat wens je de VMBN en haar leden toe?

“Wat mij betreft is verbinding belangrijk, op verschillende niveaus. Binnen de VMBN. Tussen leden en bestuur. Tussen VMBN en VVM. In Europa en wereldwijd.

Ik hoop dat de VMBN een plek wordt voor inspiratie. Waar je kunt halen èn brengen en waar leden zich thuis voelen. Niet alleen een formele club voor accreditatie, maar ook een plaats waar je kunt bijtanken.”